Anale jeuk

Anale jeuk of jeuk aan de anus kan veel hinder opleveren. Deze kwaal kan bij iedereen optreden, zowel bij mannen als vrouwen, van jong tot oud. De oorzaken kunnen velerlei zijn.

Hoe ontstaat anale jeuk ?

De oorzaak van deze klachten kan alleen in de huid rond de anus gelegen zijn, soms ook in afwijkingen van het anale kanaal of het laatste gedeelte van de endeldarm. Hieronder volgen de belangrijkste oorzaken voor anale jeuk.
1. irritatie of beschadiging van de huid (zgn. irritatief eczeem). Zoals ook bij het luiereczeem van baby’s wordt irritatie van de huid vaak veroorzaakt door een vochtige omgeving. Dit wordt veroorzaakt door :

• het achterblijven van een geringe hoeveelheid ontlasting (zgn “soiling) op de huid rond de anus achter door een trechteranus (anatomische variatie van de anus), overmatige anale beharing, onvoldoende anale hygiëne, slappe anus kringspier of uitwendige anatomische onregelmatigheden zoals oude ingedroogde aambeien (huidflapjes), waartussen poepresten achterblijven. In de poep bevinden zich diverse irritantia, zoals spijsverterings- en bacteriële enzymen en onverteerde voedingsbestanddelen. Deze factoren geven uiteindelijk beschadiging van de huid. Dit ervaart u als jeuk en (nattend) eczeem.
• overmatige slijmproductie van de anusslijmvlies door aambeien, een anus onsteking/ infectie door een sexueel overdraagbare aandoening (SOA) bijv. herpes of syfilis, een schimmel infectie, voedingsbestanddelen (sambal, koffie, alcohol); darmontstekingen, verzakkingen. Ook een overmatige vaginale afscheiding kan anale jeuk geven.
• overmatig gebruik van zeep of andere uitwendige irritantia. Wees voorzichtig met het gebruik van commercieel verkrijgbare ontsmettingsvloeistoffen met chloorhexidine, chloorxylenol of povidon-jood. Deze stoffen kunnen irriteren en soms ook op den duur allergische reacties geven.
• transpiratie-vocht, met name in combinatie met overgewicht (bij suikerziekte) en/of lichamelijke inspanning, waarbij door wrijving, maceratie en een alkalisch milieu beschadiging van het anus slijmvlies optreedt. Dikwijls vindt men bij deze patiënten in de liezen, onder de borsten en in de oksels vergelijkbare afwijkingen, met in de plooien gelegen kloofjes (“smetten”).
• minder frequente oorzaken, zoals diarree, worminfecties en abnormale bacteriële darmflora t.g.v. gebruik van bepaalde antibiotica.

2. Allergisch contacteczeem. Beruchte stoffen die een allergische reactie kunnen uitlokken zitten in vochtige toiletdoekjes en in bepaalde zalven die vrij bij de drogist verkrijgbaar zijn.
3. Chronische huidaandoeningen zoals seborrhoisch eczeem, atopisch eczeem en psoriasis kunnen ook jeukklachten en huidafwijkingen geven aan de anus. Vaak hebben deze personen ook de andere kenmerkende huidafwijkingen elders in het lichaam.
4. Mengvormen zijn altijd mogelijk. Hierdoor wordt het steeds moeilijker te onderscheiden. Wat was het eerst de kip of het ei ? 

Hoe ziet anale jeuk eruit ?

De huid rondom de anus kan er geïrriteerd uit zijn met krabeffecten. Bij een acute reactie ziet men roodheid, blaasjes gevuld met helder vocht of pus die gemakkelijk stuk gaan, schilfering. Bij langer bestaand eczeem voelt de huid ruw aan, met kloofjes en schilfering. Vaak zijn er ook huidskleurveranderingen (lichte en donkere plekjes).

Hoe wordt anale jeuk vastgesteld ?

– Proctologisch onderzoek
Op het proctologisch spreekuur wordt onderzoek gedaan naar huidafwijkingen in of rondom het gebied van de anus, zoals eczeem, aambeien, fistels enz. Bij het onderzoek zijn aanwezig een arts, een verpleegkundige en een supervisor/dermatoloog. Het onderzoek wordt uitgevoerd in een gynaecologische stoel, waarbij u achterover ligt met de knieholtes in beensteunen. Eerst wordt gekeken naar de huid rondom de anus, vervolgens wordt het laatste stukje van de endeldarm met één vinger onderzocht (het z.g. toucheren) en als laatste wordt met een dun kijkbuisje – de proctoscoop – in de anus gekeken naar eventuele afwijkingen van het slijmvlies. Hoewel wij begrijpen dat een onderzoek in deze houding niet prettig is, is het voor u op deze manier het minst belastend. Aansluitend op het onderzoek kan een behandeling volgen, hetgeen uiteraard eerst aan u uitgelegd en met u besproken zal worden.
Andere testen:
– Soms is het nodig uitgebreider onderzoek te verrichten zoals bloedonderzoek, allergietesten, bacteriekweken en andere testen.
– Andere huidziekten (zoals psoriasis of lichen planus) kunnen ook afwijkingen geven rondom de anus die niet te onderscheiden zijn van anale eczeem. Deze huidziektes dienen zo nodig met een huidbiopsie te worden uitgesloten.

Wat is de behandeling van anale jeuk ?

Afhankelijk van de vermoede oorzaak en het stadium waarin zich het eczeem bevindt (acuut of chronisch) zal uw arts u een bepaalde zalf of crème voorschrijven. Onderliggende kwalen zoals aambeien of slijmvlies verzakkingen worden gericht behandeld. Infecties worden met antibiotica behandeld.
-AnaMel® huidzalf. Dit  is een verzorgende zalf die bestaat uit 100% natuurlijke en zuivere enzymrijke honing. Deze zalf heeft anti-bacteriële, ontstekingsremmende en wondhelende eigenschappen. AnaMel® huidzalf bevat geen corticosteroïden. De zalf wordt 2 tot 4 keer daags op de aangedane huiddelen aangebracht. 

Wat kunt u zelf doen als u anale jeuk heeft ?

Enkele leefregels voor de verzorging van de peri-anale huid.

1. Zorg voor een schone huid door na elke ontlasting en ‘s morgens of ‘s avonds de regio met een washandje met lauw water en zonder zeep te wassen. Vooral onder de douche, met een bidet, de indische fles of desnoods een teiltje, is dit goed te realiseren. Zeep en zeepproducten kunnen irriterend werken.
2. De anale regio dient zoveel mogelijk droog gehouden te worden. Dep de huid na het wassen droog met een handdoek of zacht toilet-papier zonder te wrijven.
3. Vermijdt eigen crèmes, zalven, zetpillen en poeders, tenzij uitdrukkelijk op goede gronden voor deze aandoening voorgeschreven. Vermijdt de zogenaamde vochtige doekjes, omdat hier parfumstoffen en conserveermiddelen (zoals phenoxyethanol en parabenen) in kunnen zitten, waar u allergisch voor kunt worden.
4. Zorg voor een regelmatige, zachte, breiige ontlasting. Frequente toiletgang en overmatig persen moeten worden vermeden. Gebruik zo veel mogelijk vezelrijke voeding (eventueel zemelen) met voldoende vochttoevoer. Zo nodig kunt u hiervoor advies inwinnen bij een diëtiste. Vermijd eten van gekruid voedsel. Niet teveel koffie en alcohol drinken.
5. Draag losse onderkleding, bij voorkeur van katoen, en vermijdt strakke kleding.
6. Neem voldoende lichaamsbeweging 

Gaat anale jeuk echt over ?

Anale jeuk is een kwaal die gemakkelijk kan terugkomen indien de oorzakelijke factor(en) niet goed aangepakt worden. De meeste patiënten die zich aan de bovengenoemde leefregels houden, blijven klachtenvrij.