Pruritic urticarial papules and plaques of pregnancy (PUPPP)

Pruritic urticarial papules and plaques of pregnancy (afgekort “PUPPP”) is een hevig jeukende huidaandoening die uitsluitend tijdens de zwangerschap voorkomt. PUPPP wordt gezien bij ongeveer 1 op 130 tot 1 op 300 zwangerschappen. Kenmerkend is dat de huidaandoening voornamelijk voorkomt bij vrouwen die in verwachting zijn van hun eerste kindje. PUPPP begint meestal in de derde trimester (op gemiddeld 35 weken). Een andere medische naam is ook wel “polymorphic eruption of pregnancy (PEP), vanwege de verschillende vormen van huidafwijkingen die men hierbij kan zien.

Hoe ontstaat PUPPP ?

De oorzaak is nog onbekend. De huidaandoening wordt mogelijk uitgelokt door de snelle gewichtstoename van moeder en de ongeboren baby. Er wordt gedacht dat de snelle rek van de buikwand tijdens een eerste zwangerschap een plaatselijke ontstekingsreactie kan uitlokken. Opvallend is dat zwangeren die een PUPPP hebben doorgemaakt vaker bij deze zwangerschap bevallen zijn van een tweeling of een meerling. Ook lijken de pasgeboren baby’s hierbij zwaarder te zijn dan normaal. Verder zijn er geen aanwijzingen voor een auto-immuunziekte of associatie met auto-immuunziekten, atopie of zwangerschapsvergiftiging. Mogelijk kan er tevens sprake zijn van een bepaalde overgevoeligheidsreactie, waarvoor is nog onduidelijk.

Hoe ziet PUPPP eruit ?

Kenmerkend is de veelvormig jeukende huiduitslag die bestaat uit rode, op netelroos gelijkende bulten en plekken. Soms zijn er blaasjes, puntbloedinkjes, en op schietschijf gelijkende ronde plekken zichtbaar. De ziekte begint vaak op de buik, bij 50% in de zwangerschapsstriemen, rond de navel (de navel zelf is gespaard !). Binnen enkele dagen breiden de huidafwijkingen zich uit over de dijen, billen, borsten en armen. Het gelaat, de handpalmen en de voetzolen zijn meestal gespaard. Tijdens de genezingsfase ontstaat er eerst een beeld dat lijkt op eczeem en dat meestal verdwijnt binnen 3 dagen na de bevalling. De aandoening vormt geen gevaar voor de algemene gezondheid van zowel de moeder als van de baby.

Hoe wordt de diagnose gesteld van PUPPP ?

Er wordt meestal een huidbiopsie en een bloedonderzoek gedaan om PUPPP te onderscheiden van herpes gestationes. 

Wat is de behandeling van PUPPP ?

Bij milde vormen kan de jeuk en de ontsteking worden bestreden met een lokale corticosteroïd crème. Mentholzalven helpen niet altijd tegen de jeuk. Bij ernstige vormen kan een korte kuur (7 tot 14 dagen) met prednisolon nodig zijn om de ziekte tot rust te brengen. Lichttherapie met UVB kan soms ook helpen. Antihistaminica zijn niet werkzaam bij PUPPP.

Wat kunt u zelf aan PUPPP doen ?

• Probeer niet te krabben! Klinkt makkelijker gezegd dan gedaan maar het wordt alleen maar erger als je krabt. Als het op één plek zit kun je het met verband verbinden zodat je er niet zo makkelijk bij kunt.
• Mentholpoeder/gel geeft soms een verlichtend effect.
• Baden met bijvoorbeeld amandelolie kan je huid een beetje rust geven.
• Niet al te vaak douchen/baden want daarmee droog je de huid uit en dan gaat je huid nog meer jeuken. Je huid vet houden werkt soms verlichtend, doe dit wel met ongeparfumeerde verzorgingsproducten, de parfums etc. kunnen je (toch al gevoelige) huid nog meer irriteren.
• Katoenen kleding dragen en je bed opmaken met katoenen beddengoed; huid lucht geven. Synthetische stoffen sluiten de huid af.

Wat zijn de vooruitzichten voor PUPPP ?

• De aandoening verdwijnt vanzelf na de bevalling. De gemiddelde ziekteduur is ongeveer 6 weken, waarvan het beloop zelden ernstig is voor meer dan 1 week.
• Het is ongebruikelijk dat de ziekte terugkomt bij een volgende zwangerschap (met uitzondering van een meerlingzwangerschap) . Ook het gebruik van een anticonceptiepil blijkt de aandoening niet uit te lokken.