Pseudolymfoom

Een pseudolymfoom is een goedaardig huidgezwel dat kan lijken op een kwaadaardige huidgezwel. Het gaat hier om een plaatselijke ophoping in de huid van goedaardige witte bloedcellen. Diverse prikkels, zowel van binnen als van buiten het lichaam kunnen hieraan ten grondslag liggen. In de literatuur vinden we verschillende synoniemen zoals, “lymfocytoma cutis”, “cutane lymfoïde hyperplasie” en “sarcomatosis cutis”. De diagnose is echter niet gemakkelijk te stellen omdat er een grote diversiteit bestaat in het klinische beeld, het natuurlijke beloop en de beelden onder de microscoop. Over het algemeen komen pseudolymfomen vaker voor bij vrouwen dan bij mannen (verhouding vrouw:man = 2:1) .

Hoe ontstaat een pseudolymfoom ?

Pseudolymfoom wordt veroorzaakt door een plaatselijke overmatige groei van goedaardige witte bloedcellen.
Bekende uitlokkende factoren zijn:
1. Infecties. De meest bekende is de Borrelia lymfocytoom (synoniem : lymfadenosis cutis benigna), veroorzaakt door de bacterie die de ziekte van Lyme veroorzaakt, namelijk Borrelia burgdorferi. Deze gezwelletjes komen vooral voor op de oorlelletjes, tepels, neus en balzak. De Borrelia antistof titer blijkt dan positief te zijn in ongeveer 50% van de gevallen. Ook een infectie met de schurftmijt (scabiës) kan gepaard gaan met pseudolymfomen in de huid.
2. Insectenbeten. Ieder insectenbeet kan een pseudolymfoom vorming in de huid veroorzaken.
3. Huidbeschadiging. Voorbeelden zijn verwondingen in de huid, maar ook het aanbrengen van een tatoeage of na vaccinaties
4. Geneesmiddelen. Het gaat vermoedelijke om een overgevoeligheidsreactie waarbij T- en B-cellen betrokken zijn. Vaak verbonden met gebruik van meerdere geneesmiddelen tegelijk (polyfarmacie). Behalve de huidgezwelletjes ontstaat er ook koorts en lymfeklierzwelling die soms weken tot maanden kan duren, zelfs na stoppen van het verdachte geneesmiddel. Ook kunnen er algemene symptomen bestaan zoals hoofdpijn, misselijkheid, gewrichtspijn en keelpijn. Bekende geneesmiddelen zijn anti-epilepsie middelen (fenytoïne en carbamazepine) en barbituraten (slaap- en kalmeringsmiddelen). Andere geneesmiddelen zijn bijvoorbeeld bloeddrukverlagende middelen (ACE remmers), allopurinol, azathioprine, cyclosporine, diltiazem, etretinaat, hydroxychloroquine, nitrofurantoine, phenothiazine, penicillamine, penicilline, pyrazolone, pyrimethamine, razoxane en sulfasalazine.
5. Zonlicht. Ook blootstelling aan UV straling kan een pseudolymfoom geven. Deze komt voor op zonblootgestelde delen en wordt ook wel “actinische pseudolymfoom” of “actinische reticuloid” genoemd.
6. Huidaandoeningen. Bekende huidaandoeningen zijn contactallergie en folliculitis. Mensen die allergisch zijn voor een stof die contact maakt met de huid (bijv. metalen) kunnen inderdaad ter plaatse een aanhoudende huidgezwel ontwikkelen. In dat geval kan een plaktest uitsluitsel geven. Andere minder bekende en zeldzamere huidaandoeningen die vallen onder de noemer pseudolymfoom zijn:
-Ziekte van Jessner
-Lymfomatoide papulosis
-Erythema migrans arciforme et palpabile
-Angiolymfoide hyperplasie met eosinofilie
-Ziekte van Castleman (giant lymph node hyperplasia)
7. Onbekend. Helaas bestaat er nog steeds een groep pseudolymfomen waarbij de oorzaak nog onbekend is.

Hoe ziet een pseudolymfoom eruit ?

Er bestaat nog geen duidelijke classificatie in de verschillende soorten pseudolymfomen. Grofweg wordt er ingedeeld in de type witte bloedcellen die onder de microscoop worden gezien, dat wilt zeggen in B cel- of T cel pseudolymfomen . Ook bestaat er een indeling in de idiopathische pseudolymfoom (oorzaak onbekend) en de reactieve pseudolymfoom (als reactie op een bekend prikkel). We zien over het algemeen rode tot roodblauwe gezwellen, die bol- of ovaalvormig en ook soms plakkaatvormig kunnen zijn. Soms zien we slechts één plekje soms meerdere tot zelfs wijdverspreide plekken over het lichaam. De plekken kunnen ook op het gezicht voorkomen. Opvallend is dat B-cel pseudolymfomen vaak geen klachten geven en gelokaliseerd zijn op het gezicht, borst en bovenste ledematen. T-cel pseudolymfomen kunnen daarentegen soms jeuk en/of pijn geven.

Hoe wordt de diagnose gesteld van een pseudolymfoom ?

De diagnose wordt uitsluitend onder de microscoop gemaakt aan de hand van een huidbiopt. Het is hierbij vooral van belang om een kwaadaardige lymfoom uit te sluiten.

Wat is de behandeling van een pseudolymfoom ?

Indien de oorzaak bekend is dient deze adequaat behandeld te worden. In het geval van een Borrelia pseudolymfoom bijvoorbeeld dient antibioticum te worden voorgeschreven. In veel gevallen verdwijnen de plekken echter spontaan en hoeft er geen behandeling te worden gegeven. Indien er sprake is van een enkele gezwel kan deze ook worden behandeld met sterk werkende corticosteroïd crèmes, zo nodig onder occlusie van een pleister of een wondverband. Ook injecties met een corticosteroïd zijn mogelijk met tussenpozen van 4 weken. In uitgebreide gevallen kan soms behandeling met orale afweerremmende middelen (zoals prednison) soms nodig zijn.

Wat kunt u zelf doen aan pseudolymfoom ?

Indien oorzaken bekend zijn deze uiteraard vermijden. Bijvoorbeeld beschermen tegen insectensteken of UV stralen of stoppen van bepaalde medicijnen.

Gaat een pseudolymfoom vanzelf over ?

Pseudolymfomen kennen een wisselend beloop. Soms verdwijnen de plekken spontaan binnen een paar weken. Soms kan het echter maanden tot jaren duren voordat deze in remissie gaan. De diagnose pseudolymfoom dient daarom regelmatig kritisch te worden heroverwogen, zeker in gevallen waarbij de huidafwijkingen langere tijd blijven bestaan of in de loop der tijd van aspect veranderen. Het opnieuw afnemen van een huidbiopsie kan daarbij geadviseerd worden om een kwaadaardigheid uit te sluiten.