Melanoma in situ

Een melanoma in-situ wordt beschouwd als het laatste voorstadium van de huidkankersoort “het melanoom”. Het is dus een voorloper van een huidkanker. De kankercellen bevinden zich hierbij nog aan de oppervlakte van de huid en zijn nog niet in de diepere lagen gegroeid. Voor een uitgebreide informatiefolder over het melanoom klik hier. Een melanoma in situ komt zowel bij mannen als vrouwen voor.

 Hoe ontstaat melanoom in situ ?

Melanoma in situ ontstaat doordat pigmentcellen in de huid veranderd zijn in kankercellen, de zogenaamde melanoomcellen. Pigmentcellen zijn normaal aanwezig in de onderste laag van de opperhuid. Deze cellen beschermen de huid tegen de schadelijke effecten van UV stralen. De risicofactoren voor het krijgen van een melanoma in situ zijn in wezen gelijk als die voor het krijgen van een melanoom.
1. Overmatige blootstelling aan ultraviolette (UV-) straling, met name verbranding op jonge (kinder-) leeftijd kan het risico op een melanoom vergroten. Bedenk dat UV straling niet alleen in zonlicht zit maar ook in bruiningsapparaten.
2. Huidtype. Mensen met een lichte huidskleur, met sproeten of blond/rossig haar, die moeilijk bruin worden en snel verbranden hebben meer aanleg om een melanoom te krijgen.
3. Erfelijke aanleg. Het risico neemt toe naarmate er meerdere familieleden een melanoom hebben. In 10% van de gevallen blijkt ook een ander familielid de huidkanker te hebben.

Hoe ziet melanoma in situ eruit ?

Een melanoom in situ ziet er meestal uit als een onrustige moedervlek. Grillig begrensd, verschillende kleuren en een niet symmetrische vorm. Vaak groeit de moedervlek ook, maar dit wordt niet altijd door de patiënt opgemerkt.

Hoe wordt melanoma in situ vastgesteld ?

Wanneer een huidafwijking als een melanoom wordt verdacht dient deze altijd door uw arts operatief te worden verwijderd en opgestuurd voor weefselonderzoek in het laboratorium. Dit noemen we een diagnostische excisie. Daarbij wordt er rondom de zichtbare afwijking een 2 millimeter gezonde huid meeverwijderd.

Hoe wordt melanoma in situ behandeld ?

Wanneer uit weefselonderzoek blijkt dat er sprake is van een melanoma in situ volgt er een tweede excisie waarbij het litteken inclusief 5 millimeter omringende huid wordt verwijderd. Daarmee is de behandeling afgerond. Aanvullend onderzoek zoals een lymfeklieronderzoek is niet nodig.

Hoe kunt u voorkómen dat u een melanoma in situ krijgt ?

Overmatige blootstelling aan UV stralen is een belangrijke risicofactor voor het krijgen van een melanoma in situ. Daarom raden wij u aan om minder in de zon te vertoeven en het gebruik van de zonnebank te vermijden. Het op de juiste manier gebruiken van een zonnebrandmiddel met een hoge beschermingsfactor (factor 30 of hoger) maar vooral het dragen van beschermende kleding en hoofddeksel is ook van groot belang. Hierbij moet men bedenken dat een zonnebrandmiddel niet bedoeld is om langer in de zon te kunnen zitten. Dit middel is bedoeld om, gedurende de tijd dat u in de zon bent, de huid te beschermen tegen de schadelijke effecten van UV straling. Meer tips hierover vindt u in de folders “Verstandig Zonnen” en “Zonnebrandmiddelen”.

Hoe kan ik een melanoom herkennen ?

Kenmerken van een kwaadaardige verandering van een bestaande moedervlek zijn samengevat in de ABCDE regel.

A: ASYMMETRY
De moedervlek mag niet a-symmetrisch groeien; d.w.z de ene helft ziet er anders uit dan de andere helft van de vlek.
B: BORDER
De overgang van de vlek naar de normale huid wordt steeds onduidelijker, d.w.z. onscherp begrensd. De randen van de vlek worden ook onregelmatiger ; de vorm wordt grilliger i.p.l.v. mooi rond of ovaal.
C: COLOUR
Een moedervlek mag niet van kleur of kleursamenstelling veranderen. Bij een melanoom zien we vaak verschillende tinten, bruin, zwart, wit, blauw of rood
D: DIAMETER
Wanneer de vlek groter wordt dan 6 mm in doorsnee is het vaak verdacht. Dit is echter een erg arbitraire grens. Een moedervlek die alleen groter is geworden zonder maar één van de veranderingen genoemd onder A,B, of C te hebben is meestal onschuldig.
E: EVOLUTION
D.w.z. snelle (binnen enkele maanden) verandering van het aspect van de moedervlek. Verder dient men altijd wantrouwig te worden wanneer moedervlekken gaan jeuken, steken of pijn doen, wondjes of korstjes vertonen.
In veel gevallen zullen deze verschijnselen berusten op onschuldige veranderingen in de moedervlek, maar het is -in voorkomende gevallen – altijd raadzaam uw huisarts of dermatoloog te raadplegen om te zien of er geen sprake is van kwaadaardige verandering in de moedervlek.

ZELFONDERZOEK (met dank aan LaRoche Posay Nederland)

Video: Hoe controleer ik mijn huid (voor de vrouw)

Video: Hoe controleer ik mijn huid (voor de man)

Wat zijn de vooruitzichten voor een melanoma in situ ?

Een melanoma in situ is dus een beginstadium van een huidkanker en zaait nog niet uit. Na behandeling van een melanoma in situ komt de patiënt meestal nog éénmaal terug voor controle van het litteken. Mensen met meerdere (onrustige) moedervlekken op de huid worden aangeraden om 1 X of 2 X per jaar voor controle terug te komen.