Ciclosporine

Ciclosporine  is een zogenaamde “systemische” behandeling. Dit wil zeggen dat het middel, in tegenstelling tot de uitwendige of lokale behandelingen, via de mond wordt ingenomen.Ciclosporine wordt gebruikt voor de behandeling van zeer ernstige psoriasis en ernstige vorm van atopische eczeem die niet op andere gebruikelijke middelen gereageerd heeft. Ciclosporine wordt ook als een tweede keus behandeling toegepast bij chronische discoide lupus erythematodes (CDLE), bepaalde vormen blaarziekten (o.a. pemphigus, parapemphigus), lichen ruber planus en lepra.

Wanneer mag u ciclosporine niet gebruiken?

– Bij gebleken overgevoeligheid voor ciclosporine of voor een van de overige bestanddelen van ciclosporine. Overgevoeligheid kunt u herkennen aan bijvoorbeeld rode vlekjes en bultjes op de huid, jeuk of koorts.
– U mag ciclosporine bovendien niet gebruiken wanneer uw nieren niet goed werken of wanneer u hoge bloeddruk, een infectie of bepaalde vormen van kanker heeft.

Hoe werkt ciclosporine ?

Ciclosporine onderdrukt de afweer die bij huidziekten zoals psoriasis en atopisch eczeem ontspoord is geraakt. Het middel wordt ook gebruikt om afstotingsreacties te onderdrukken bij patiënten die een orgaantransplantatie hebben ondergaan. De gebruikte dosering hierbij ligt vaak hoger dan de dosering die bij de behandeling van huidziekten wordt toegepast.

Hoe ziet ciclosporine eruit ?

Ciclosporine kan worden voorgeschreven als capsule (= in de meeste gevallen)) of als drank.
– De capsules van 25 en 100 mg zijn blauwgrijs, langwerpig en gelatineus. De verpakkingen bevatten 30 capsules (3 doordrukstrips à 10 capsules).
– De drank is een heldere, gele tot bruingele, olie-achtige vloeistof in een bruine fles. Elke verpakking bevat een fles met 50 ml en een maatpipet.

Hoe wordt ciclosporine gebruikt ?

Uw arts heeft u voorgeschreven hoeveel ciclosporine u in moet nemen. Deze hoeveelheid staat op het etiket van de apotheek vermeld. Het is belangrijk dat u zich precies aan de aanwijzingen van uw arts houdt. Hiervan hangt namelijk het succes van de behandeling af.
Uw arts heeft u voorgeschreven hoe vaak per dag u ciclosporine in moet nemen. Meestal zal dit twee keer per dag zijn. De juiste hoeveelheid ciclosporine wordt voor iedere patiënt individueel bepaald; daarbij kunnen verschillen optreden. Uw arts moet er van op aan kunnen dat u de voorgeschreven hoeveelheid werkelijk inneemt. Bloedonderzoek (zogenaamde bloedspiegelbepalingen) is een hulpmiddel voor het bepalen van de juiste dosering. Op de dag waarop zo’n bloedonderzoek plaatsvindt, mag ciclosporine pas na dat onderzoek ingenomen worden. De behandeling met ciclosporine duurt meestal meerdere maanden of jaren en is afhankelijk van de huidziekte. 

Wat zijn de verwachte resultaten van ciclosporine ?

Het kan enkele weken duren voor u iets merkt van het gunstige effect van dit middel. Voor die tijd kunt u misschien al wel last krijgen van sommige bijwerkingen. Het is de moeite waard om het gebruik toch door te zetten. Voor veel mensen weegt het voordeel van het gebruik uiteindelijk duidelijk op tegen het nadeel. Als het middel is aangeslagen zal de arts meestal langzaam proberen de dosering weer wat te verlagen. Dan zullen eventuele bijwerkingen ook minder worden. Het succespercentage na een goed gevolgde behandelkuur (tussen de 3 en 9 maanden) ligt voor psoriasis en atopisch eczeem beiden rond de 70%. 

Wat zijn de mogelijke bijwerkingen van ciclosporine ?

Zoals alle geneesmidelen, kan ciclosporine naast de gewenste werking ook ongewenste effecten (bijwerkingen) veroorzaken. Bijwerkingen hoeven niet bij iedereen op te treden. Van ciclosporine zijn diverse bijwerkingen bekend. Tot de bijwerkingen die u zelf kunt vaststellen behoren:

• gedurende de eerste week een branderig gevoel in de handen en voeten
• moeheid
• hoofdpijn
• verlies van eetlust, misselijkheid en soms braken of diarree
• af en toe licht trillen van de handen
• een toename van de lichaamsbeharing
• gewichtstoename
• huiduitslag
• een lichte zwelling van het gezicht
• zwelling van het tandvlees (dit komt na beenmergtransplantaties zelden voor en kan bij
• patiënten met orgaantransplantaties meestal voorkomen worden door de tanden goed te
• poetsen)
• toevallen
• zwelling van de borsten
• pijnlijke of uitblijvende menstruatie.
• ciclosporine kan leiden tot hoge bloeddruk. Ook kan ciclosporine de werking van de nieren en lever verminderen. Het werken van de nieren en lever moet daarom vóór, tijdens en na de behandeling regelmatig worden gecontroleerd.

De genoemde bijwerkingen kunnen zowel bij volwassenen als bij kinderen voorkomen. Al deze verschijnselen kunnen weer verdwijnen en zo nodig zal uw arts de dosering van ciclosporine verlagen. Als u veel last heeft van een van de genoemde bijwerkingen doet u er goed aan uw arts te raadplegen. Als u vermoedt dat bij u een bijwerking optreedt die niet in deze bijsluiter staat vermeld, waarschuw dan uw arts of apotheker. U mag echter nooit zelf de dosering, hoe dan ook, wijzigen; alleen op aanwijzing van de behandelende arts mag de dosering gewijzigd worden, omdat alleen uw arts in staat is uw toestand goed te beoordelen.

Waar moet u op letten als u ciclosporine gebruikt ?

GEBRUIK TIJDENS ZWANGERSCHAP EN BORSTVOEDING
– Zwangerschap. Gebruik ciclosporine tijdens de zwangerschap alleen na overleg met uw arts. Neem daarom contact op met uw arts als u zwanger bent of als u zwanger wilt worden.
– Borstvoeding. Omdat ciclosporine in de moedermelk terechtkomt, mag u bij gebruik van ciclosporine geen borstvoeding geven. Als u toch borstvoeding wilt geven, raadpleeg dan uw arts.

GRAPEFRUITSAP
Ciclosporine mag niet samen met grapefruitsap worden ingenomen omdat het middel dan minder goed werkt .

GEBRUIK BIJ OUDEREN
Ciclosporine mag door ouderen worden gebruikt.

GEBRUIK BIJ KINDEREN
Bij het atopsiche eczeem kan ciclosporine door kinderen worden gebruikt. Bij andere aandoeningen is over het gebruik door jonge kinderen nog niet veel bekend.

INVLOED OP DE RIJVAARDIGHEID EN OP DE BEKWAAMHEID OM MACHINES TE BEDIENEN
Er zijn tot dusver geen aanwijzingen dat ciclosporine uw reactievermogen ongunstig beïnvloedt.

ANDERE GENEESMIDDELEN EN STOFFEN DIE DE WERKING VAN CICLOSPORINE KUNNEN BEÏNVLOEDEN
Als u verschillende geneesmiddelen gebruikt, kunnen deze middelen elkaar beïnvloeden. Dit kan schadelijke gevolgen hebben. De geneesmiddelen kunnen elkaars werking versterken of verzwakken en er kunnen eerder bijwerkingen optreden. Vertel uw arts daarom altijd welke geneesmiddelen u nog meer gebruikt, ook als dit maar af en toe het geval is. Dit geldt zowel voor geneesmiddelen die alleen op recept verkrijgbaar zijn als voor geneesmiddelen die u zonder recept kunt kopen. Uw arts en apotheker kunnen beoordelen of ze samen gebruikt mogen worden en of eventuele maatregelen nodig zijn (bijvoorbeeld het aanpassen van de dosering).

A. Middelen die de hoeveelheid ciclosporine in het bloed verhogen:

• ketoconazol (anti-schimmelmiddel)
• erytromycine, josamycine en doxycycline (tegen infecties)
• geslachtshormonen, waaronder orale anticonceptiva (“de pil”)
• diltiazem, nicardipine en verapamil (zgn. calciumantagonisten)
• propafenon (gebruikt bij hartkloppingen)
• methylprednisolon (hormoon) in grote hoeveelheden.

B. Middelen die de hoeveelheid ciclosporine in het bloed verlagen:

• barbituraten (in sommige pijn- en kalmeringsmiddelen)
• fenytoïne (gebruikt bij o.a. epilepsie en hartaandoeningen)
• rifampicine en nafcilline (tegen infecties)
• carbamazepine (o.a. gebruikt bij epilepsie)
• metamizol (pijnstiller)
• via een ader ingespoten sulfadimidine of trimethoprim (tegen infecties).

Zowel verhoging als verlaging van de hoeveelheid ciclosporine in het bloed kan ongunstig zijn.

C. Het gebruik van de volgende middelen met ciclosporine kan een slechte invloed hebben op de werking van de nieren:

• middelen tegen ontstekingen (o.a. NSAIDS zoals ibuprofen of etoricoxib of antibiotica, waaronder ciprofloxacine en trimethoprim)
• amfotericine B (middel tegen schimmels)
• melphalan (middel bij de behandeling van kanker).

D. De uitscheiding van prednisolon (een hormoon) kan door Ciclosporine worden verlaagd.

E. Door gebruik van Ciclosporine heeft u meer kans op sommige bijwerkingen (spierpijn en spierzwakte) van lovastatine (tegen te veel cholesterol) en colchicine (tegen jicht).

WAAR MOET U NOG MEER OP LETTEN ?
-Eén van de mogelijke bijwerkingen van ciclosporine is zwelling van het tandvlees. Omdat hierdoor het tandvlees sneller ontstoken kan raken, moeten de tanden extra goed gepoetst worden. Als uw tandvlees ondanks goed poetsen toch ontstoken raakt, moet u uw tandarts vragen contact op te nemen met de arts die u behandelt.
-Zolang u ciclosporine gebruikt, kunt u vatbaarder zijn voor infecties. Verschijnselen zoals koorts, keelpijn, verkoudheid, griep, steenpuisten enz. moet u direct aan uw arts meedelen. Het effect van vaccinaties kan tijdens gebruik van ciclosporine afnemen.

SPECIALE WAARSCHUWINGEN
-Het is zeer belangrijk dat u geen van de bloedcontroles die uw arts van u vraagt, overslaat (lever- en nierfunctietests inbegrepen).
-U mag niet overmatig voedsel gebruiken waarin veel kalium zit (b.v. tomaten, vlees, aardappelen). U mag ook geen geneesmiddelen gebruiken die invloed hebben op de hoeveelheid kalium in het lichaam.

SPECIAAL BIJ PSORIASIS EN ATOPISCH ECZEEM
Omdat u een middel gebruikt dat het afweermechanisme onderdrukt, moet u behalve met de hierboven genoemde bijwerkingen ook rekening houden met een verhoogde kans op bepaalde vormen van huidkanker. Dit geldt met name als u eerder bent behandeld met PUVA- of UVB lichttherapie. U moet uw huid dan ook regelmatig laten controleren. U mag niet gelijktijdig worden behandeld met ciclosporine en PUVA-, of UVB-licht. Wanneer de behandeling met ciclosporine gestopt is dient 2 à 3 dagen gewacht te worden voordat een eventuele behandeling met PUVA-, of UVB-licht wordt gestart.

WAT MOET U DOEN ALS U TEVEEL CICLOSPORINE HEEFT GEBRUIKT
Bij gebruik van meer dan de voorgeschreven hoeveelheid kan overdosering plaatsvinden. Als één of meer bijwerkingen in ernstige mate optreden, kan dit wijzen op overdosering. Als u denkt dat sprake is van overdosering moet onmiddellijk een arts gewaarschuwd worden (probeer er achter te komen hoeveel werd ingenomen). Volg de aanwijzingen van die arts nauwkeurig op.

WAT MOET U DOEN ALS U VERGETEN BENT CICLOSPORINE IN TE NEMEN
Wordt per ongeluk een dosis ciclosporine (capsule/drank) vergeten, neem deze dan alsnog zo gauw mogelijk in. Neem de volgende dosis op hetzelfde tijdstip in als u gewend bent. Als het echter al spoedig tijd wordt voor de volgende dosis ciclosporine, dat wil zeggen dat er nog maar minder dan de helft van de gebruikelijke tijd tussen twee innames over is, moet u de vergeten capsule/tablet e.d. niet meer innemen. U neemt dan de volgende dosis ciclosporine op het gebruikelijke tijdstip. De dosis mag niet verdubbeld worden. Als u hierover vragen heeft, raadpleeg dan uw arts.

Wanneer dient u uw arts te waarschuwen ?

Waarschuw uw arts of apotheker indien bij u een bijwerking optreedt die niet wordt vermeld in de bijsluiter.

Downloads

Meest recenter bijsluiter Neoral 100 mg capsule (CBG)

Meest recente bijsluiter Neoral 25 mg capsule (CBG)